Weer(ga)loos in de wind

Gezien en goedgekeurd? – 25 Moves van Needcompagnie gerecenseerd –

© Tine Declerck

Een gedroomde headliner. Dat was Needcompany’s 25 Moves voor Dansand! De remix van live muziek, dans, kostuum en beeld ter ere van het 25 jaar jonge gezelschap overspoelde zondagavond het strand van Oostende met een wervelende beeldenstroom. Want waar de kleine, vergankelijke mens met alles wat hij heeft de strijd aangaat met de eeuwigheid van de zee, komen waanzin, liefde, exces en schoonheid steevast in elkaars vaarwater terecht.

Het beginbeeld van Needcompany zat meteen juist. Een bonte theatertroep in de verte van het strand, zingend, dansend, onversterkt uit volle borst. Performers die stoutmoedig de zekerheid en het comfort van de zaal durven loslaten om de overweldigende ruimte van het strand in haar volle poëtische kracht te gebruiken. Zo overtuigend was dat op de derde editie van Dansand! nog niet gebeurd. Meg Stuart had het al gedaan, maar zij behield visueel het overwicht met de graafmachines van Jozef Wouters. De meditatieve constellatie van Alexander Baervoets gaf ook een moedige aanzet, maar bleef voorzichtig contemplatief. En bij de First Dates of bij Thirst van David Hernandez werd de setting van het strand overwegend decoratief ingezet en bleef de opvoering dicht bij de tribune. Needcompany vertrekt niet vanuit de zaalcondities die het openlucht podium nog tracht te bieden maar puurt bewegingsvrijheid uit de obstakels van de weidse omgeving.

Dat akoestisch duel met het strand wordt geregeld terug opgezocht. Ook al nadert Needcompany vervolgens de tribune om haar jamsessie versterkt verder te zetten. Geen rockconcert zonder speakers, moeten ze hebben gedacht. En al gauw balanceert de broeierige gitaarmuziek van huiscomponist Maarten Seghers tussen song en soundtrack, op volle kracht. Meteen gebeurt er op het strand méér dan je in één blik kan overschouwen. Je dwaalt af naar de overdadige verschijning van Grace Ellen Barkey als Oosterse godin, terwijl elders een vinnig dansduet plaatsvindt. Ondertussen transformeert een performer tot fabeldier door de helgetinte kostuums van Lot Lemm. De trip waarin je terecht komt opent een fantasiewereld die ontroerend zacht kan zijn en dan weer bijtend scherp. Al vertrekt 25 Moves vanuit het beeldend arsenaal van Needcompany, het optreden is vooral een ode aan de mens en zijn verbeeldingskracht.

Die mengvorm tussen (locatie)theater en jamsessie blijkt een belangrijke sterkhouder van het toonmoment. Ze zorgt voor energieke variatie, waardoor je als toeschouwer dan eens onder de indruk bent van de vinnige dansbewegingen of de hallucinante kostuums, vervolgens door de extreme mental states die leadzangers Maarten Seghers of Joeri Knaeperlinckx durven opzoeken. Tegelijk houdt ze het gebeuren spannend omdat theaterconventies op de helling worden geplaatst en genres zich voortdurend vermengen. Zo wordt de grens tussen performer en personage soms zo inwisselbaar dat omkleden een act op zich wordt. En door het opzet van een jamsessie met bestaande muziek- en dansfrases overstijgt het gezelschap de impasse waar veel makers op Dansand! mee worden geconfronteerd: ofwel inspelen op de omgeving door improvisatie met risico op schetsmatigheid. Ofwel een bestaand stuk inplanten dat de rol van de zee beperkt tot idyllisch achterdoek.

De sprong die Needcompany met hun studiomateriaal durft nemen staat luidkeels in het teken van vrijheid. Jezelf de ruimte durven geven om in te spelen op een totaal andere context, zonder alles van vooraf onder controle te hebben. In die zin viert 25 Moves de zoektocht die Needcompany al 25 jaar voert: het experimenteren met een levenshouding die schoonheid tracht te puren uit pijn, lichtheid uit verlies, kracht uit overmacht. De eigen fysieke en artistieke grenzen durven opzoeken en in vraag stellen, er durven op te stoten, en weten dat uit die kwetsbaarheid een poëtische kracht kan ontstaan. Oefenen in die transformatie van machteloosheid naar kracht. Het is de bedding die Jan Lauwers en Grace Ellen Barkey de voorbije jaren voor hun gezelschap hebben geschapen. Klaar voor de volgende stroomversnelling. Dat blijkt uit het beloftevolle jong talent dat haar plek vindt in Needcompany. Het is wellicht de enige zekerheid waar je echt op kan rekenen: dat alles blijft stromen.

door Marnix Rummens

Lovende kritiek op Cobra.be

Lovende kritiek op Cobra.be

Cobra.be publiceerde een lovende kritiek van hun medewerker Eline Van de Voorde over First Date!

Thirst – een (anti) recensie

Er wordt steeds gezegd dat de beste voorstellingen de meest tegenstrijdige meningen ontlokken. Indien dat waar is, moet de voorstelling Thirst van David Hernandez wel uitermate goed zijn want hier op het redactielokaal zijn de meningen alvast heel erg verdeeld.

Na de voorstelling tijdens de openingsavond van Dansand! liet mederedacteur An Vandermeulen vallen dat er, volgens haar, enkele vreemde keuzes waren gemaakt. Ze miste de weidsheid van de zee omdat er te dicht bij de tribune werd gedanst. Ze vond de voorstelling een bijzondere ervaring, daar was geen discussie over. Door het vreemde ruimtegebruik van Hernandez, ging haar aandacht echter meer naar de zee dan naar de dansers. Zij was al eens eerder langs geweest, tijdens de repetities, en toen gebeurde er veel meer achteraan, dichter bij de zee. Deze manier van ruimtegebruik in combinatie met de keelzanger zorgde voor een ontroerende en intensere beleving van het geheel. Toen bleek dat tijdens de voorstelling alles dichter naar de tribune was geschoven, bleef er voor haar enkel de zee over, met de soundtrack van de keelzanger. Er was geen enkele twijfel over de techniciteit van de dansers die in het bezit zijn van grote performancekwaliteiten. Een ander ruimtegebruik had die techniciteit misschien sterker in de verf kunnen zetten. Het tribale thema, dat Hernandez uitspeelt, heeft voor haar ook te maken met vrijheden en hier werd alles te veel afgebakend. Voor haar was dan ook het meest beklijvende beeld het beginbeeld; wanneer de keelzanger achteraan staat en langzaam de tribune nadert, begeleid door zijn eigen dreunende keelklanken.

Niet onbelangrijk in deze ‘kritiek’ is het feit dat dit haar eerste confrontatie met heel de context was; een voorstelling op het strand voor die gigantische zee.

Het beeld dat zij aanhaalt, is inderdaad een indrukwekkend beeld, dat ook mij het meest is bijgebleven. In tegenstelling tot An vond ik het echter wel een goede keuze om de dansers zo dicht bij de tribune te plaatsen. In de choreografie zaten zoveel subtiele elementen vervat dat het achteraan plaatsen van de dansers misschien geen goede keuze zou geweest zijn. Het zachtjes ja en nee knikken, de sterke mimiek, de gracieuze handbewegingen,…het zou allemaal verloren gegaan zijn. Het is inderdaad zo dat de zee een niet te negeren aanwezigheid vormt en dat ze bij een fout gebruik eerder voor tegenstand kan zorgen. Voor mij echter versterkte haar aanwezigheid het sjamanistische effect van de voorstelling. Hernandez had inderdaad losser kunnen omspringen met de afzonderlijke elementen om zo een minder afgebakende voorstelling te maken, maar laat het nu net een verdienste zijn dat een choreograaf in staat is om duidelijke keuzes te maken en dit waren zijn duidelijke keuzes. Daar kan je voor of tegen zijn maar dat is dan weer uiterst persoonlijk. Een besluit waar wij het beiden over eens zijn. En een vraag waar we toch eens over moeten nadenken, was de voorstelling goed of slecht? Misschien is dat niet eens zo belangrijk.

Carmen Van Cauwenbergh

© Tine Declerck

Review | P.A.R.T.S. – Unisono

The dike is a place of interaction. The hasty rush towards their goal; perhaps a loved one waiting at a café somewhere. The calm stroll peacefully and watch the people pass them by. In this predetermined context, encounters take place. On the dike. At sea. People are destined to bump into each other. They form their identity in relation to one another.

Within the context of the Dansand! festival, a whole different encounter takes place. Around fifteen dancers perform a choreography within public space, randomly positioned along the graceful Ostend coast. Some are placed on top of the buildings on the dike, some are on the dike itself; hidden between the columns and pillars of the Royal Galleries. They have been put there very consciously, it seems. As if somebody from above overlooked the landscape and made very subtle additions. These additions are, however, no mere decoration. They are the second year students of the P.A.R.T.S. academy performing Unisono (an Italian music term referring to two notes sharing the same pitch), a ‘dance installation’ by David Hernandez made specifically for the festival.

When the realm of reality becomes framed in the context of a theatrical or dance performance, exciting things tend to happen (within the festival this has been made very clear by Benjamin Vandewalle his Birdwatching 4×4). This is also the case with Hernandez’ performance. The unexpected takes place: some of the so called hasty slow down and take a moment to consider time and space through the moving bodies.

The dancers each dance in isolation to each other, but synchronized by the music in their headphones. They are the different notes attuned to each other by the harmony of their movements. The spectator is, in contrast to the performers, able to overview the whole, rendering him in a slightly more powerful vantage point than the dancers themselves. Sudden cries and shouts link the performers together and interrupt the usual sounds of the coast. These vocal utterances make them a unified entity scattered along the coastline.

Towards the end of the performance, the bodies slowly abandon their isolated positions, take off their headphones and unite on the beach. Chanting wildly whilst playing his handcrafted instruments, musician Philippe Cap stirs up the performers, now for the first time linked by the same sounds (these of Cap and his instruments but also of the rustling waves). As the sun steadily sets, the performers become more and more one identity; one community within the landscape of the vast beach. The isolation in the current society, often by means of technological mediation of interpersonal relations (friendship through a screen), seems to be filtered out in this semi-ritual meeting of bodies. The technological means connecting the performers have been exchanged for a physical connection. The spectators (some here for the performers, some surprised in their day to day routine and mesmerized by the choreography) gather round and, by doing so, join in this micro-community of performers, landscape en spectators.

Hannes Dereere

© Tine Declerck

Inhuldiging Benjamin Vandewalles 4×4

© Tine Declerck

Boekpresentatie The Reflecting Pool

 

© Tine Declerck

Panel | On sound and waves

Our panel was made up of two editors. With their feet in the sand and a view of the ocean, they spoke about the use of music and sound in dance. This is an impression of their discussion. A subjective evaluation delivered as candidly as possible. Hannes Dereere & Marnix Rummens

Sound and sea are remarkably closely related. Sound may even be sea. Sound waves reach the eardrums and wash up on the beach of the brain. The use of sounds provides a context to the movements of the dancers, as does the coastal landscape of this festival. Sometimes the soundtrack appears to direct their movements, sometimes it seems the other way around. In this edition of Dansand! quite a few performances combined sound (or music) with the movements of the human body. Each did so in their own unique way.

Melody and sound

There is a subtle difference between melody and sound. Stef Kamil Carlens is without a doubt a musician with complete mastery of his art. The melodic soundtrack he presented for his First Date with Alexander Lefeuvre was exceptional. Still, the relationship between the music and the dancer is always somewhat delicate. Repetitiveness appears preferable to melody. Too much melody takes attention away from the movements, while the repetition of a certain sound or musical phrase allows the dancer to incorporate the intensity of the sound into their movement patterns. Whenever Carlens’ composition became more like a soundscape and showed less of a song structure, it provided a more solid backdrop for the always gracious movement style of Lefeuvre. The spectators were more able to concentrate on the meld between movement and sound, rather than evaluating its construction.

The Peruvian-Belgian jazz pianist Christian Mendoza, who met Charlotte Vanden Eynde on the stage for their First Date, seems to have understood that notion very well. His meandering piano music blended in with the surrounding nature and the sound of the swelling sea. This begs the question: who is accompanying who here? Mendoza attentively followed every move the dancer made. His fingers improvised hauntingly beautiful combinations on the black and white keys. For her part, Vanden Eynde allowed her fingers fluttering in the empty space to lead her body’s movements. This appeared to suggest that her movements were guided by the musical accompaniment. Lefeuvre and Carlens achieved a similar effect: inventive use of stereo sound (coming from left and right) the music of Carlens moved Lefeuvre across the sand as if pulled by an invisible string.

The suggestive power of music

Observing the relationship between music and dance here on the beach, it is striking how profoundly the interpretation of dance is affected by music. Some sound tracks manage to completely alter the understanding of the visual element. For example the sound scape for Atelier II by Meg Stuart, where the sound of the calm murmuring sea in the background was amplified into a menacing wall of sound that suddenly acquired a range of meaning. The music for Thirst, on the other hand, had a completely different effect on the spectators. The ritual sound scenes by throat singer Philippe Cap accompanied the duet by David Hernandez from the sidelines. However, the atmosphere evoked by these impressive sounds is so specific that it restricts the understanding of the dance expression to a narrow interpretation. Even though the abstract dancing language of Hernandez actually has a great suggestive power in itself.

Back to nature

Nevertheless, the use of live music seems to work well on the beach. This is because the natural environment evokes a certain simplicity. Perhaps that is why the simplest stage setting is usually the most appreciated. With only a grand piano, Mendoza was able to create a range of sound to rival the capabilities of multi-instrumentalist and sampler Stef Kamil Carlens. Philippe Cap also was able to create a surprisingly varied spectrum using only his voice and a few basic instruments. It would be absolutely perfect if all this was possible without any form of amplification. Without the distortion and mediation of electrical cables and speakers. Completely back to nature. To return to the basics and get the greatest return. That would reveal a form of mastery that is very valuable to an improvisation festival such as Dansand!: doing your own thing with the unavoidable limitations. Turning those limitations into potential.

Christian Mendoza

Christophe Meierhans

Phillipe Cap

Brendan Dougherty

Stef Kamil Carlens

alle foto’s/all pictures: © Tine Declerck

The power of vulnerability

An Interview with Jan Lauwers, Grace Ellen Barkey and Maarten Seghers about 25 Moves by Needcompany (by Marnix Rummens)

Using art to challenge the world. That is what drives Jan Lauwers and Grace Ellen Barkey of Needcompany. This was the case more than 25 years ago, when their wilful mix of theatre, dance, music, and visual arts irrevocably broke down the barriers between familiar classic art forms. And it is still the case now, when these creators confront their own imagery with the unpredictability of the ocean. ‘We want to continuously re-examine the world, in a search for freedom’, is the Needcompany credo. And there is only one way to go about it: movement!

What can we expect from Needcompany’s 25 Moves?

J: We have been working on Needcompany for 25 years. For Dansand! the idea is to place old material from the past 25 years into a whole new context, using the music of Maarten Seghers. It is not exactly a retrospective but a new perspective on where we are today. Because the material gains a whole new colour and a whole new vocabulary within this setup. This was an idea that Grace, Maarten, and I had been toying with for a while, a pet project you never have the time for. The invitation from Dansand! finally gave us the perfect opportunity.

How do you make a selection out of 25 years worth of dance?

M: It happens in a very intuitive and personal way. I felt it was important not to try for some sort of retrospective overview, but to use this opportunity to try something new, to get a new perspective on things we have been working on a long time. A retrospective would be over on Sunday night. 25 Moves is more like a work-in-progress. Literally. A doorway into new possibilities.

G: Maarten suggested using music based on several concerts we have done over the past few years, and collected material from those performances. Based on his suggestions I searched for the right dance material, always rooted in the question how that material could become a whole new world in this context.

How big is the challenge of the sea for you?

J: I have always been fascinated by the sea. It appears in a lot of my work. When Dansand! proposed we do something on the beach in Oostende I did not have to think twice. Needcompany is always travelling. We often play in the open air, on location, recently by a mountain lake, so why not on the beach? It is no stranger to us. The sea is a symbolic presence. And it will be fascinating for us to discover what that vast expanse does to the work we create in a studio. I expect there will be a slowed down effect that will give even more colour to the imagery.

M: I think the grandeur of the sea will make the material more human. Because that grandeur presents such a contrast with ourselves. The typical searching stance of the characters Grace plays will be emphasized by the sea. At the same time the ocean, the horizon, the murmur of the waves creates such restfulness, while our performance is more like a battle. The sea will amplify and weaken us. That will be clear from the start with the heavy drum solo: even that will sound vulnerable. Which is then again a powerful force.

J: Melancholy rage I call it, a sort of subdued fury. Even the motto of Needcompany will be seen in a new light: No beauty for me there where human life is rare. No beauty without people. And there we will present our artificial creation trying to compete with the eternal beauty of the sea. I love that contradiction.

Have you rehearsed everything for this performance or did you leave room for improvisation?

J: We have set down a few basic rules; otherwise everything must be about freedom. About facing unforeseen circumstances as a group and learning to react to that in the performance. That is essential. It’s why we chose not to rehearse on sand. That will challenge us to think on your feet and to let go of all the preparation. Even the length of the piece is not fixed. It could last an hour, it could be longer than that, we don’t know.

Is an event-based project like 25 Moves different from a traditional performance?

M: The possibility of risk is the most interesting difference between a traditional show and what we will be doing at Dansand!. Usually, you decide in advance what kind of message you want to communicate. It’s great that now we can discover new and unforeseen expressions. That will happen organically, as we will give each other cues in unexpected ways. With a project like 25 Moves the content can become much richer than you initially thought.

G: That’s what we really love about this project. Performances are often strictly regimented, but this setup allows much more freedom of movement. Direction comes more from the different voices in the group than from one single director. It is a bit like free jazz: you have a certain set of chords as a given, but everything is possible from there. You have to be able to react to the unexpected cues you give each other.

J: The beauty of having an ensemble of people who realise what that freedom means. You can accomplish a lot if you have known each other for years.

To you, performing is a further exploration of that freedom? How do you keep evolving?

J: It is very important to always be prepared to explore the unknown again. As a performer, I usually know about 40 percent of what I will be doing. For the other 60 percent, I do not yet know what meaning I will inject into my presence. Not fearing that 60 percent, that is freedom.

G: It also means working incredibly hard, every single day, with a group of like-minded people who continue to challenge each other.

M: The more you dare to confront complacency, the more you will transcend what you already know and are capable of. You will learn that freedom lies in not-knowing, in learning to cope with not-finding. Because you can sense how even that is a source of expression. Freedom is finding that connection to the power of vulnerability.

© Maarten Vanden Abeele

DANSkrAND! 4

Trailer First Date

http://vimeo.com/44985106

© Lisa Tahon